Rhagor o Ddiarhebion Solomon

1Dyma hefyd ddiarhebion Solomon, a gofnodwyd gan wŷr Heseceia brenin Jwda:

2Gogoniant Duw yw cadw pethau'n guddiedig,

a gogoniant brenhinoedd yw eu chwilio allan.

3Fel y mae'r nefoedd yn uchel a'r ddaear yn ddwfn,

felly ni ellir chwilio calonnau brenhinoedd.

4Symud yr amhuredd o'r arian,

a daw'n llestr yn llaw'r gof.

5Symud y drygionus o ŵydd y brenin,

a sefydlir ei orsedd mewn cyfiawnder.

6Paid ag ymddyrchafu yng ngŵydd y brenin,

na sefyll yn lle'r mawrion,

7oherwydd gwell yw cael dweud wrthyt am symud i fyny,

na'th symud i lawr i wneud lle i bendefig.

8Paid â brysio i wneud achos o'r hyn a welaist25:8 Hebraeg, yr hyn a welaist yn yr adn. flaenorol.,

rhag, wedi iti orffen gwneud hynny,

i'th gymydog ddwyn gwarth arnat.

9Dadlau dy achos â'th gymydog,

ond paid â dadlennu cyfrinach rhywun arall,

10rhag iddo dy sarhau pan glyw,

a thithau'n methu galw dy annoethineb yn ôl.

11Fel afalau aur ar addurniadau o arian,

felly y mae gair a leferir yn ei bryd.

12Fel modrwy aur neu addurn o aur gwerthfawr,

felly y mae cerydd y doeth i glust sy'n gwrando.

13Fel oerni eira yn amser cynhaeaf,

felly y mae negesydd ffyddlon i'r rhai sy'n ei anfon;

y mae'n adfywio ysbryd ei feistri.

14Fel cymylau a gwynt, na roddant law,

felly y mae'r un sy'n brolio rhodd heb ei rhoi.

15Ag amynedd gellir darbwyllo llywodraethwr,

a gall tafod tyner dorri asgwrn.

16Os cei fêl, bwyta'r hyn y mae ei angen arnat,

rhag iti gymryd gormod, a'i daflu i fyny.

17Paid â mynd yn rhy aml i dŷ dy gymydog,

rhag iddo gael digon arnat, a'th gasáu.

18Fel pastwn, neu gleddyf, neu saeth loyw,

felly y mae tyst yn dweud celwydd yn erbyn ei gymydog.

19Fel dant drwg, neu droed yn llithro,

felly y mae ymddiried mewn twyllwr yn amser adfyd.

20Fel diosg gwisg ar ddiwrnod oer,

neu roi finegr ar friw,

felly y mae canu caneuon i galon drist.

21Os yw dy elyn yn newynu, rho iddo fara i'w fwyta,

ac os yw'n sychedig, rho iddo ddŵr i'w yfed;

22byddi felly'n pentyrru marwor ar ei ben,

ac fe dâl yr ARGLWYDD iti.

23Y mae gwynt y gogledd yn dod â glaw,

a thafod enllibus yn dod â chilwg.

24Y mae'n well byw mewn congl ar ben tŷ

na rhannu cartref gyda gwraig gecrus.

25Fel dŵr oer i lwnc sychedig,

felly y mae newydd da o wlad bell.

26Fel ffynnon wedi ei difwyno, neu bydew wedi ei lygru,

felly y mae'r cyfiawn yn gwegian o flaen y drygionus.

27Nid yw'n dda bwyta gormod o fêl,

a rhaid wrth ofal gyda chanmoliaeth.25:27 Cymh. Fersiynau. Hebraeg, a chwilio eu hanrhydedd yw anrhydedd.

28Fel dinas wedi ei bylchu a heb fur,

felly y mae'r sawl sy'n methu rheoli ei dymer.