Stori’r ffermwr yn hau

(Mathew 13:1-17; Luc 8:4-10)

1Dechreuodd Iesu ddysgu’r bobl ar lan Llyn Galilea unwaith eto. Roedd tyrfa enfawr wedi casglu o’i gwmpas nes bod rhaid iddo eistedd mewn cwch ar y llyn, tra oedd y bobl i gyd yn sefyll ar y lan. 2Roedd yn defnyddio llawer o straeon i ddarlunio beth roedd yn ei ddysgu iddyn nhw.

3“Gwrandwch!” meddai: “Aeth ffermwr allan i hau hadau. 4Wrth iddo wasgaru’r had, dyma beth ohono yn syrthio ar y llwybr, a dyma’r adar yn dod a’i fwyta. 5Dyma beth o’r had yn syrthio ar dir creigiog lle doedd ond haen denau o bridd. Tyfodd yn ddigon sydyn, 6ond yn yr haul poeth dyma’r tyfiant yn gwywo. Doedd ganddo ddim gwreiddiau. 7Yna dyma beth o’r had yn syrthio i ganol drain. Tyfodd y drain a thagu’r planhigion, felly doedd dim grawn yn y dywysen. 8Ond syrthiodd peth o’r had ar bridd da. Tyfodd cnwd da yno – cymaint â thri deg, chwe deg neu hyd yn oed gan gwaith mwy na gafodd ei hau.”

9“Gwrandwch yn ofalus os dych chi’n awyddus i ddysgu!”

10Yn nes ymlaen, pan oedd ar ei ben ei hun, dyma’r deuddeg disgybl a rhai eraill oedd o’i gwmpas yn gofyn iddo beth oedd ystyr y stori. 11Dyma ddwedodd wrthyn nhw: “Dych chi’n cael gwybod y gyfrinach am deyrnasiad Duw. Ond i’r rhai sydd y tu allan dydy’r cwbl ddim ond straeon. 12Felly,

‘maen nhw’n edrych yn ofalus ond yn gweld dim,

maen nhw’n clywed yn iawn ond byth yn deall;

rhag iddyn nhw droi cefn ar bechod

a chael maddeuant!’”4:12 Eseia 6:9,10 (LXX)

Iesu’n esbonio stori’r ffermwr yn hau

(Mathew 13:18-23; Luc 8:11-15)

13“Os dych chi ddim yn deall y stori yma, sut dych chi’n mynd i ddechrau deall unrhyw stori gen i! 14Mae’r ffermwr yn cynrychioli rhywun sy’n rhannu neges Duw gyda phobl. 15Yr had ar y llwybr ydy’r bobl hynny sy’n clywed y neges, ond mae Satan yn dod yr eiliad honno ac yn cipio’r neges oddi arnyn nhw. 16Wedyn yr had gafodd ei hau ar dir creigiog ydy’r bobl hynny sy’n derbyn y neges yn frwd i ddechrau. 17Ond dydy’r neges ddim yn gafael ynddyn nhw go iawn, a dŷn nhw ddim yn para’n hir iawn. Pan mae argyfwng yn codi, neu wrthwynebiad am eu bod wedi credu, maen nhw’n troi cefn yn ddigon sydyn. 18Wedyn mae pobl eraill yn gallu bod fel yr had syrthiodd i ganol drain. Maen nhw’n clywed y neges, 19ond maen nhw’n rhy brysur yn poeni am hyn a’r llall, yn ceisio gwneud arian a chasglu mwy a mwy o bethau. Felly mae’r neges yn cael ei thagu a does dim ffrwyth i’w weld yn eu bywydau. 20Ond yr had sy’n syrthio ar dir da ydy’r bobl hynny sy’n clywed y neges ac yn ei chredu. Mae’r effaith ar eu bywydau nhw fel cnwd anferth – tri deg, chwe deg, neu hyd yn oed gan gwaith mwy na gafodd ei hau.”

Lamp ar fwrdd

(Luc 8:16-18)

21Dwedodd wrthyn nhw wedyn, “Ydych chi’n mynd â lamp i mewn i ystafell ac yna’n rhoi powlen drosti neu’n ei chuddio dan y gwely? Na, dych chi’n gosod y lamp ar fwrdd iddi oleuo’r ystafell. 22Bydd popeth sydd wedi’i guddio yn cael ei weld yn glir maes o law. Bydd pob cyfrinach yn dod i’r golwg. 23Gwrandwch yn ofalus os dych chi’n awyddus i ddysgu!”

24Yna aeth yn ei flaen i ddweud, “Gwyliwch beth dych chi’n gwrando arno. Y mesur dych chi’n ei ddefnyddio fydd yn cael ei ddefnyddio arnoch chi – a mwy! 25Bydd y rhai sydd wedi deall rhywfaint eisoes yn derbyn mwy; ond am y rhai hynny sydd heb ddeall dim, bydd hyd yn oed beth maen nhw’n meddwl eu bod yn ei ddeall yn cael ei gymryd oddi arnyn nhw.”

Stori’r had yn tyfu

26Dwedodd Iesu wedyn, “Dyma i chi ddarlun arall o deyrnasiad Duw. Mae fel ffermwr yn hau had ar y tir. 27Mae’r wythnosau’n mynd heibio, a’r dyn yn cysgu’r nos ac yn codi’r bore. Mae’r had gafodd ei hau yn egino ac yn dechrau tyfu heb i’r dyn wneud dim mwy. 28Mae’r cnwd yn tyfu o’r pridd ohono’i hun – gwelltyn yn gyntaf, wedyn y dywysen, a’r hadau yn y dywysen ar ôl hynny. 29Pan mae’r cnwd o wenith wedi aeddfedu, mae’r ffermwr yn ei dorri gyda’i gryman am fod y cynhaeaf yn barod.”

Stori’r hedyn mwstard

(Mathew 13:31,32; Luc 13:18,19)

30Gofynnodd wedyn: “Sut mae disgrifio teyrnasiad Duw? Pa ddarlun arall allwn ni ddefnyddio? 31Mae fel hedyn mwstard yn cael ei blannu yn y pridd. Er mai dyma’r hedyn lleia un 32mae’n tyfu i fod y planhigyn mwya yn yr ardd. Mae adar yn gallu nythu a chysgodi yn ei ganghennau!”

Iesu’n defnyddio straeon

(Mathew 13:34-35)

33Roedd Iesu’n defnyddio llawer o straeon fel hyn i rannu ei neges, cymaint ag y gallen nhw ei ddeall. 34Doedd e’n dweud dim heb ddefnyddio stori fel darlun. Ond yna roedd yn esbonio’r cwbl i’w ddisgyblion pan oedd ar ei ben ei hun gyda nhw.

Iesu’n tawelu storm

(Mathew 8:23-27; Luc 8:22-25)

35Yn hwyr y p’nawn hwnnw, a hithau’n dechrau nosi, dwedodd Iesu wrth ei ddisgyblion, “Gadewch i ni groesi i ochr draw’r llyn.” 36Felly dyma nhw’n gadael y dyrfa, a mynd gyda Iesu yn y cwch roedd wedi bod yn eistedd ynddo. Aeth cychod eraill gyda nhw hefyd. 37Yn sydyn cododd storm ofnadwy. Roedd y tonnau mor wyllt nes bod dŵr yn dod i mewn i’r cwch ac roedd mewn peryg o suddo. 38Ond roedd Iesu’n cysgu’n drwm drwy’r cwbl ar glustog yn starn y cwch. Dyma’r disgyblion mewn panig yn ei ddeffro, “Athro, wyt ti ddim yn poeni ein bod ni’n mynd i foddi?”

39Cododd Iesu a cheryddu’r gwynt, a dweud wrth y tonnau, “Distaw! Byddwch lonydd!” Ac yn sydyn stopiodd y gwynt chwythu ac roedd pobman yn hollol dawel.

40Yna meddai wrth ei ddisgyblion, “Pam dych chi mor ofnus? Ydych chi’n dal ddim yn credu?” 41Roedden nhw wedi’u syfrdanu’n llwyr. “Pwy ydy hwn?” medden nhw, “Mae hyd yn oed y gwynt a’r tonnau yn ufuddhau iddo!”